Hoewel wereldleiders nu en dan uitpakken met grote aankondigingen waarmee ze beschermde gebieden oprichten, is er nog geen drie procent van de oceanen degelijk beschermd. Dat is een probleem.
De wereld haar oceanen geraken leeg. Experts luiden de alarmbel over het tempo waaraan we de oceanen leegvissen. De voorbije zestig jaren steeg de tonijnvangst met 1000 procent, tot zes miljoen ton per jaar. En dat is slechts één van de honderden commerciële vissoorten.
Politici pakken dan ook uit met grootse plannen waarin de bescherming van grote gebieden oceaan worden bepaald. Zo kondigde president Obama in september 2014 nog aan dat hij het grootste zeereservaat van de Stille Oceaan creëert. Dat deed hij ongetwijfeld op aanraden van wetenschappers die stellen dat de bescherming van zulke gebieden efficiënte hulpmiddelen zijn om het zeeleven te beschermen.
Slechte implementatie
Toch zijn de zeereservaten van de wereld niet perfect. Experts van de Verenigde Naties menen dat we meer kritisch moeten nadenken over hoe we de parken beheren, en wat er moet gebeuren wanneer landen hun beloftes niet inlossen.
Zo gebeurt het dat landen wel een park aankondigen, maar het nooit daadwerkelijk creëren. Die papieren tijgers krijgen evenwel geen internationale kritiek.
In 2014 riepen wetenschappers van over de hele wereld op om dertig procent van de oceanen te beschermen tegen 2030. De Verenigde Naties stellen dat we momenteel acht procent beschermen. Onafhankelijke experts trekken zelfs dat cijfer in twijfel. Er zou slechts 2,2 procent van de wereldzeeën volledig verboden zijn voor commerciële activiteiten. Slechts 4,8 procent wordt dan weer actief beheerd.
Het kan beter
Dat betekent dat we er nog lang niet zijn. En dat terwijl dat het net zo belangrijk is om meer stukken zee te beschermen. De mariene habitats vormen een belangrijke schakel voor onze voedselketen en bieden zeeleven een rustplek waar het zich kan voortplanten.
Hoe kunnen we zulke parken dan beter maken? Volgens Nicolas Fournier, beleidsmanager bij Oceana, hangt veel af van de fondsen die beschikbaar zijn en de mensen die men kan aantrekken. “Sommige overheden hebben eenvoudigweg niet de benodigde budgetten om de parken in te voeren.”
Nieuwe poging
Begin 2020 starten de onderhandelingen om alle volle zeeën te beschermen. Dat is een gebied dat twee derde van alle oceanen beslaat – gigantisch. Wat die bescherming juist inhoudt, is echter onduidelijk. Zekerheid dat ze er komt, is er evenmin.
Tegelijkertijd blijft er een glimmer van optimisme mogelijk. Verbeteringen in satelliettechnologie zorgen er voor dat mariene parken beter bewaakt kunnen worden. Jeugdgroepen en de aandacht die ze hebben voor onder andere klimaatsverandering oefenen druk uit op overheden wereldwijd.
Zo hebben de voorbije jaren al diverse landen werk gemaakt van een betere bescherming van zeeën onder hun controle. Het Verenigd Koninkrijk, Chili, maar ook de Seychellen en Palau zijn voorbeelden.