Het multi-kamer aquarium van David Saxby

Sommigen willen een klein aquarium om hun bureauruimte op te frissen. Anderen willen dan weer een showbak in het midden van hun living. David Saxby, eigenaar en Managing Director van DD Aquarium Solutions, wou vermoedelijk vooral zijn passie voor de hobby tonen. En dat is gelukt.

Met zijn drie meter op twee meter op 1,5 meter, en een diepte van 1,2 meter (het aquarium is een L-vorm) bevat het hele systeem zo’n 12.000 liter. “Eerder 13.000 liter,” weet David die ons ontvangt in zijn ruim appartement in het hartje van Londen.

Zo’n grote bak heeft heel wat waterdruk te verwerken. Om die de baas te kunnen, zonder gebruik te maken van een metalen frame of een klassieke methode, heeft David een systeem van stalen kabels ontworpen die de geharde 25 mm dikke zijpanelen op hun plaats houden. Deze panelen bestaan eigenlijk uit twee gelamineerde lagen van telkens 12,5 mm. Aan de bovenkant van het aquarium zitten zes glazen platen van telkens zes centimeter dik, ieder zo’n tien centimeter breed. Die doen dienst als ankerpunten, waarbij de kabels onder spanning komen te staan. Aan de overloop werden deze glazen platen weggelaten, omdat er anders geen plek was voor de buizen. De diverse punten houden het glas kaarsrecht.

Het mag niet verbazen dat het aquarium het showstuk is van een appartement dat sowieso al heel wat pronkstukken telt. Het aquatische thema zit verweven doorheen het appartement, met een bijzonder mooi wandtapijt uit de vroege 17de eeuw en een gerestaureerd origineel art deco aquarium dat nu geen vissen maar cactussen huisvest.

Kelder vol techniek

Een aquarium van die grootte heeft heel wat techniek nodig om te draaien. David lost dit op door een kelder onder de openbare weg om te bouwen tot sumpruimte. Dat klopt, er werd een kelder omgebouwd tot sump – wat op zich wel vaker voorkomt. Maar deze kelder ligt veertig meter verder. (Denk eraan dat we hier in centraal Londen zitten.)

Een voordeel: de filtratieruimte is zo groot en met zo’n aandacht ontworpen dat het mogelijk is om zowat alle filtratietechniek die er bestaat in te zetten. “Toch is de kelder eigenlijk té klein voor het aquarium.” vindt David. “Ookal is hij drie op twee meter, het is zeer nipt.” Twee grote Deltec afschuimers (en 1 aan het aquarium zelf) staan paraat om het water te zuiveren, net als verschillende roller mat filters. Vier mediareactoren draaien constant Rowaphos om fosfaatniveaus onder controle te houden. Een tweede, speciaal door David ontworpen reactor houdt nitraat onder controle en verwerkt 1200 liter per uur. Acht UV sterilisatoren van 80 watt elk moeten parasieten doden vooraleer ze de kans krijgen om zich te ontwikkelen.

Zo intens als de zon

De verlichting bestaat uit maar liefst negentien Hydra 52 HD armaturen van Aquaillumination. Daar zijn dan nog eens negen Hydra 26 HD armaturen aan toegevoegd, om zo een betere verdeling en meer ruimte te creëeren boven het aquarium. De zeebak heeft een waterhoogte van 1,1 meter, wat de noodzaak van zoveel verlichtingsmodules verklaart. Enkele jaren terug maakte David de overstap naar ledverlichting, komende van metaalhalogeniden.

Dat zorgde meteen voor de eliminatie van twee koelers. Momenteel draait er nog maar één, die bovendien slechts zelden opstart – in praktijk wanneer de watertemperatuur 28° C bedraagt. De temperatuur van het aquarium werd in gesteld op 25,1 °C. De overstap naar energiebesparende verlichting zorgde ook voor een verlaging van de energiefactuur: die bedraagt nu slechts 10.000 EUR per jaar voor de volledige installatie.

Pompkracht

13.000 liter water in beweging krijgen is geen eenvoudige taak. David rekent hiervoor op Abyzz pompen. Dat zijn er negentien, veertien A400 en vijf A200 pompen. Vijf van die negentien staan in voor de volledig willekeurige stroming. Dat gebeurt natuurlijk niet op een eenvoudige, directe manier, maar via een ingenieus systeem dat pijpleidingen verbergt achter glas en tussen glasstrips in de bodem van het aquarium. Het hele systeem wordt gecontroleerd door een computer, die het water dertig tot vijftig minuten lang uit bepaalde punten laat komen. Zo krijgt David volledig onzichtbare stroming in zijn aquarium.

Twee Abyzz A400 pompen worden gebruikt om het water terug uit de sumpkelder naar het aquarium te pompen. De rest wordt ingezet om de diverse filtratie-apparaten en andere ditjes en datjes te voorzien van water. In totaal staan er zes Abyzz pompen in de sumpkelder, en dertien onder het aquarium zelf.

De naam rif waardig

Het toppunt van het aquarium is echter niet het technisch vernuft dat achter de schermen zit. Hoewel dit constant verbeterd wordt – zo werd er onlangs nog een systeem geïnstalleerd waardoor de opvoer en afvoerpompen tussen aquarium en sump niet constant aan- en uitgeschakeld moeten worden – is de blikvanger van het geheel toch wel de fauna die erin zit.

Het aquarium telt meer dan driehonderd vissen: “Ik ben de tel kwijtgeraakt.” geeft David toe. “Vroeger zette ik alle dieren in quarantaine, maar tegenwoordig doe ik dit niet meer. Er komen ook niet meer zo veel dieren bij, al krijg ik nu en dan nog wel eens een speciaal exemplaar.” David toont ons trots één van de drie recent verkregen Pseudanthias ventralis. “Mijn ervaring is dat een vis die terecht komt in een gezonde bak, het bijna altijd goed doet. Het zijn behoorlijk weerbare dieren.”

Al die vissen vertonen fascinerend gedrag. Van de honderd scholende Zoramia leptacantha tot de zestien Zebrasoma flavescens (waaronder twee afwijkende exemplaren), dit is een bak waar men geen uren, maar dagen naar kan kijken.

Etenstijd

Om al die hongerige mondjes te voeden, geeft David vijf keer per dag eten. Dat gebeurt met ingevroren voedsel, dat hij zelf prepareert. Inktvis, kreefteneieren, kril, artemia, raderdiertjes, mysis, plankton, maar ook vijftig levende garnalen worden dagelijks in het aquarium geworpen. Twee kroppen sla en een blad nori-zeewier hangen voortdurend te bengelen in het water, een lekkere maaltijd voor de doktersvissen.

Klokslag 18 uur krijgen de dieren de vierde maaltijd. Meteen stormen de vissen van alle kanten van het aquarium naar de linkerhoek waar het eten vandaan komt. Een schouwspel vol flitsende kleuren.

Koralenjungle

Dat een aquarium van 13.000 liter met meer dan 300 vissen ook heel wat koralen bevat, mag niet verbazen. Het aquarium is een echte onderwaterjungle – een rif die naam waardig. Met talloze soorten SPS, gaande van Montipora digitata en Acropora tenuis tot reusachtige gorgonen en massieve kolonies Stylophora sp. en Seriatopora hystrix, het aquarium van David is goedgevuld.

De koralen groeien tot aan het wateroppervlak, en sterven vanonder af door hun grootte. In de donkerste hoekjes van het aquarium zitten bossen Tubastraea aurea, een moeilijk te houden koraal dat hier zichzelf voortplant en zelfs niet gevoederd wordt met een pipet of tang. Hun zwarte soortgenoot groeit hier zelfs ook, iets waar David ons meteen attent op maakt.

“Sommige van deze koralen zijn plotseling verschenen, uit het niets” vertelt David. “Die Euphyllia glabrescens daar, die stond eerst hier, maar plots kreeg ik een tweede kolonie aan de andere kant van het aquarium.” Veel van de dieren in Davids aquarium doen het zo goed dat ze zich spontaan voortplanten. Dat levert heel wat interessante taferelen op, vooral ‘s nachts. “In de avond komen ze naar buiten, en gebeuren er prachtige dingen.”

Te veel om op te noemen

Dit is een aquarium dat goed pakt op beelden, maar eigenlijk in het echt ervaren moet worden. Een foto kan wel iets tonen van welke soorten er in het aquarium zitten, maar het is slechts wanneer je voor het aquarium staat en oog in oog komt te staan met een vis die zo groot is als je twee handen, dat je beseft dat dit een wel heel bijzonder aquarium is.

De dikke, rondgegeten vissen zwemmen van je weg en komen naar je toe in een constante dans met de toeschouwer. Ze tuimelen gezamenlijk door de stroming rond de rotsen, en storten zich als bezetenen op de voedselwolk die vijf keer per dag op hun afkomt. Het zijn speciale momenten die nog indrukwekkender worden bij het zien van het technisch vernuft en vakmanschap dat in het ontwerp is gekropen.

Zo is er een verborgen controlepaneel aan de zijkant van het aquarium, dat toegang geeft tot verschillende filters en pijpleidingen. “Elk apparaat kan binnen de vijf minuten losgekoppeld en schoongemaakt worden”, weet David. “Dat is natuurlijk nodig met zo’n grote bak. Het onderhoud is constant.” David laat tweemaal in de week onderhoudspersoneel komen om orde op zaken te stellen. “We hebben een lijst van dingen die we moeten controleren.”

Het is een hobby zonder einde, maar wel eentje waar uren plezier en denkwerk uit gehaald wordt. “Zo was er in het begin een probleem met bidsprinkhaankreeften die in de rotsen waren meegekomen,” verhaalt David. “De hele dag, constant, dat vervelende geklik van de kreeften. Zeer vervelend.” David besloot om een octopus in het aquarium te zetten, een natuurlijke vijand. “Het kreeftenprobleem was snel opgelost, maar nu had ik een octopusprobleem,” lacht David. “Dat beestje was ongelooflijk. Het veranderde in de meest fascinerende kleuren, maar werd agressief als hij niet gevoed werd – wat ik deed om hem uit te kunnen vangen. Hij gooide geregeld heel de bak overhoop.” Een vriend gaf David de tip om een PVC pijp met gaatjes in het aquarium te leggen, waarna de octopus hopelijk zijn nest in de buis zou maken. Helaas: “Uren en dagen hebben we gewacht, maar de schavuit weigerde om er zijn nest van te maken.”

De oplossing kwam echter in de vorm van een krab, “gehaald op het strand van Brighton”. Die werd aan een stokje gebonden, waarna David hem voor het hol van de octopus zwaaide. Meteen ving de octopus de krab, en David de octopus. “Overal inkt,” besluit hij. En daarmee verlaten we het appartement.

Met dank aan David Saxby, eigenaar en Managing Director van DD Aquarium Solutions.