Onze aquaria zijn prachtige onderwatertuintjes. Al te vaak vergeten we echter dat het zeeleven dat we met veel liefde huisvesten ook wel eens venijnig uit de hoek kan komen. Denkt u meteen aan een bidsprinkhaangarnaal of aan palytoxine? Dan bent u niet de enige. Maar er zijn nog andere gevaren. Wij lijsten er enkelen op.
1. Palythoa sp.
Voor zij die er nog nooit van gehoord hebben – iets wat trouwens niet ongewoon is in onze hobby. Want veelal krijgen aquaristen pas jaren na hun zoutwaterstart te horen dat de graag geziene buttons of Palythoa sp. uitzonderlijk giftig zijn. Ze bevatten palytoxine, een uiterst sterk gif dat inwerkt op de luchtwegen.
Deze kleurrijke ronde koraaltjes groeien op rotsen, en komen vaak met het levende steen mee. Hobbyisten hebben soms niet door dat de koralen in hun aquarium zitten, totdat ze opeens een hele kolonie hebben die niet meer te missen valt.
De koralen zijn vaak best mooi, waardoor men ze laat staan. Het wordt pas echt gevaarlijk wanneer men ze van de rotsen probeert te krijgen. De stenen worden uit het aquarium gehaald, waarna hobbyisten de Palythoa sp. te lijf gaan met borstel en kokend water. Dat is echter een recept om naar het ziekenhuis te gaan. De koralen laten immers hun gif vrij, en door de bewegingen van de borstel of de dampen van het water kan het gif zich door de lucht verspreiden.
Er zijn verschillende gevallen bekend van hobbyisten die heel hun gezin onbedoeld vergiftigden door dit koraal fout te hanteren.
2. Millepora tenera
Jazeker, ook SPS koralen kunnen stevig van zich afbijten. Millepora tenera is een steenkoraal dat in de Rode Zee, de oostkust van Afrika, Japan, Australië, Samoa en de Marianen voorkomt.
De oranje-rode takken maken het koraal tot een aantrekkelijke optie voor het aquarium. Het komt bovendien vrij veel voor, en is niet beschermd. Wat men echter niet vaak zegt, is dat het koraal giftig is.
Mensen die in aanraking komen met het dier kunnen pijnlijke uitslag krijgen. Het koraal bevat dan ook neurotoxine, en kan stuiptrekkingen en ademhalingsproblemen veroorzaken. Wetenschappers gebruiken het gif echter ook om antigenen te produceren, dewelke mensen kunnen helpen bij diverse aandoeningen.
Dat antiserum kan bovendien vergiftiging door een ander koraal, Millepora alcicornis, tegengaan.
3. Goniopora tenuidens
Eind de jaren 80 en begin de jaren 90 werd duidelijk dat Goniopora tenuidens niet zo onschuldig is als het koraal op het eerste zicht lijkt. Wetenschappers testten hoe reactief andere koralen en zelfs muizen zijn op de stoffen die het koraal afscheidt in het water.
Duidelijk is dat sommige koralen sterk reageren op de aanwezigheid van G. tenuidens. Zo trekt Galaxea fascicularis de poliepen in, produceert het meer slijm en begint het weefsel te verkleuren en uiteindelijk af te sterven.
Muizen stierven na 45 minuten na het toedienen van slechts 0,5 ml van onttrokken Goniopora tenuidens gif.
4. Sarcophyton glaucum
De immer geliefde Sarcophyton glaucum verrijkt miljoenen aquaria wereldwijd. Het is eenvoudig te houden, ziet er goed uit en vertoont interessant gedrag.
Toch is het een giftig koraal. Roofdieren mijden het, en vissen kunnen het loodje leggen door het koraal. Wetenschappers extraheren dan weer de gifstoffen om onderzoek naar kankerbehandelingen op te starten.
Diverse testen wijzen uit dat de giftige stof sarcophine (een extract uit het gedroogde koraal) dodelijk is voor vissen, muizen, ratten en cavia’s.
Geen paniek
Moet u nu deze koralen uit uw bak halen? Ze verbannen naar de groene bak? Zeker niet. Enkele basismaatregelen zijn al voldoende om u te beschermen tegen mogelijke gevaren. Vermijd het om uw blote handen in het aquarium te stoppen. Doet u het toch, draag dan altijd beschermende handschoenen. Als u stekken maakt is het een goed idee om een bril tegen spatten plus een mondmasker op te zetten.
U wilt ook uw koralen beschermen tegen de diverse gifstoffen die andere koralen kunnen uitstoten? Dan kunt u over actieve kool filteren. Gewoon een zakje met kolen in de sump of het filtercompartiment leggen, en klaar is kees. Een kleine moeite, om toch veiliger door het leven te gaan.
