Je moet maar durven, je eigen klanten bedriegen. Maar de poetslipvis, Labroides dimidiatus, schrikt er niet voor terug. Wetenschappers ontdekken nu hoe het dier profiteert van zijn rol als vissenhulp, om zo zijn klanten een loer te draaien.
Labroides dimidiatus, zoals iedereen wel weet, maakt vissen vrijwillig schoon door de parasieten van hun huid te plukken. De symbiotische relatie heeft echter een schaduwkant, zo ontdekken wetenschappers.
Vrouwelijke poetslipvissen proberen hun klanten soms te vlug af te zijn. Dit doen ze door te doen alsof ze de vissen gaan poetsen, maar eigenlijk een stukje slijmlaag afbijten. Deze slijmlaag is erg voedzaam voor de visjes. Het zijn dan ook vooral de vrouwtjes die eieren leggen, die dit gedrag vertonen.
De vissen zijn evenwel zeer kieskeurig bij welke klanten ze dit gedrag vertonen. De poetslipvissen kiezen liever grote vissen dan kleine vissen, maar toch ook weer niet de héle grote vissen. De middelmaat is perfect voor hen, omdat ze er voldoende slijm van kunnen afbijten, zonder een zware pandoering te krijgen.
Dat poetslipvissen zo sluw zijn als een vos blijkt uit hun tactiek om ook echte poetsbeurten te geven aan kleinere vissen, zodat grotere dieren hun diensten vertrouwen. Wanneer er veel concurrentie is, zullen poetslipvissen ook minder vaak hun vinnige vrienden bedriegen. Dit komt omdat ze geen slechte reputatie kunnen veroorloven. Stress is ook een factor die bijdraagt tot een verhoging van het bedrieglijke gedrag.
Het onderzoek toont duidelijk aan hoe dieren soms tactisch gedrag gaan vertonen, dat tegen de norm ingaat.